Skip to main content
Geschiedenis
Een beetje geschiedenis / Vakbondsverleden

In 1934 is de Gildenbond als nieuw vakbondscentrum gebouwd en in 1935 voor allerlei activiteiten in gebruik genomen door de R.K. Werkliedenvereniging Sint Jan te Kaatsheuvel.
Door de malaise in de schoenindustrie eind jaren zeventig verminderden de vakbondsactiviteiten en werd het gebouw in toenemende mate gebruikt voor huisvesting van allerlei verenigingen en instellingen.

Eduard Steenbergen schrijft

Het eerste Gildenhuis "De Gildenbond" was gevestigd in 1915 in de Hoofdstraat boven de Coöperatie waar thans winkelcentrum Hoofdpoort is.

Gebruikers waren: vakverenigingen, het Kruisverbond propagandaclub, het R.K. Ziekenfonds, een geitenfokvereniging en als zaal voor de leden van de Coöperatie.
Judocus van Tilburg was de eerste conciërge voor fl. 10,-- per week.
In 1934 op 20 oktober was de eerste steenlegging voor de huidige Gildenbond in de Mgr. Völkerstraat.
Bij de opening in 1935 lezen we in de krant:
R.K. Gildenbond, de huisvesting van de R.K. Werklieden Vereniging met haar vele onderafdelingen. Een grote vergaderzaal ruim en luchtig met prachtig toneel, een riant café langs de straatzijde met ingebouwd buffet waar beschildering, verlichting en aankleding aan de eisen des tijds beantwoorden. Een aantal kamers en de jongerenwerkmanszaal. Alles bijeen een groot werk van architect Jan Prins.

 

De Gildenbond oude stijl

In 1982 werden de vakbondsactiviteiten in de Gildenbond beëindigd en ging de stichting volledig functioneren als thuishonk voor plaatselijke verenigingen en instellingen.

ARTIKEL IN HET NIEUWSBLAD (1985)

Viering wordt aanstaand weekend ingezet

Gildenbond zoekt vijftig jaar naar goede wegen

KAATSHEUVEL  De Gildenbond aan de Monseigneur Völkerstraat in Kaatsheuvel viert dit jaar zijn gouden jubileum. Vijftig jaar lang heeft het gebouw een belangrijke plaats ingenomen in de Kaatsheuvelse samenleving. De Gildenbond heeft altijd dichtbij de gewone mensen gestaan, is de mening van het huidige bestuur. Dat zijn John van Wanrooy, voorzitter; Frans van Wezel, vice-voorzitter; Iet van Leeuwen-Böinck, secretaris; Frans van Onzenoord, penningmeester; de commissarissen Piet Kemmeren, Piet Sprangers, Sjef van Nieuwstadt, Bertus Kemmeren, Cor Damen en Peter van Gulik, en als het aan hen ligt zal die band met de bevolking blijven bestaan.

Mooi is de Gildenbond niet - een typisch stuk utiliteitsbouw uit de jaren dertig - maar het heeft zijn rol steeds met verve gespeeld en is uit de vele moeilijkheden en tegenslagen met vlag en wimpel tevoorschijn gekomen. Er is dus alle reden om het gouden jubileum te vieren en De Gildenbond doet dat op 13 en 14 april.

Programma

Zaterdag 13 april is er 's middags vanaf drie uur een receptie. 's Avonds volgt een feest voor genodigden. Zondag 14 april is er een feestmiddag voor de hele Kaatsheuvelse bevolking. Harmonie Kaatsheuvel en de koren La Jeunesse en Circle Game zorgen voor muziek en zang. Ook gehandicaptendrumband Prins Maurits, David Sallas en een Dixielandband houden de stemming erin. Het Kaatsheuvels Volkstoneel brengt, verdeeld over de middag, vijf satirische taferelen waarin de geschiedenis van De Gildenbond op de korrel genomen wordt. De Langstraatse Amateurfilmers (LAS) draaien tekenfilms voor de kinderen. In het bar-gedeelte van De Gildenbond wordt door heemkundekring De Ketsheuvel een kleine foto-expositie ingericht die een beeld geeft van Kaatsheuvel in 1935.
Later in het jubileumjaar volgen nog andere festiviteiten. De Verenigingen die aan het bovenstaande feestprogramma meewerken zijn allemaal thuis in De Gildenbond. Daarbij horen ook de FNV, de NCB, de KVO, de KGV en de KVB om maar enkele lettercombinaties te noemen. Voorts drie dansorkesten, een vogelhouders- en een duivenhoudersvereniging, het opbouwwerk, de stichting Helpt Elkaar, verschillende bejaardenclubs, sportvereniging Smash'84 en de kynologenclub. Allemaal voelen zij zich betrokken bij de Gildenbond en vieren het jubileum mee.

Historie

In 1935 nam de Katholieke Arbeidersbond het gebouw in gebruik na een jarenlange vestiging boven de winkel van de Coöperatie. Pastoor De Klijn was de drijvende kracht achter de nieuwbouwplannen. De Kaatsheuvelse "werkmensen" spaarden het benodigde geld bijeen en dat was niet makkelijk in de crisistijd. Dankzij een aanvullende lening van 34.000 gulden kon het nieuwe bondsgebouw gesticht worden.

Niemand baas

Het was een gezellig bondsgebouw waar weinig werd geregeld en niemand de baas was. De gang van zaken werd min of meer aan de bezoekers overgelaten. Die stookten zelf de kachel en Marinus Pagie, de toenmalige beheerder, liet ook weleens de tapkast aan vreemde handen over, omdat hij eerst zijn kinderen naar bed moest brengen. Die knusheid werd verstoord toen in 1940 de Duitse bezetters het gebouw vorderden voor inkwartiering. Toen twee jaar later het Nationaal Arbeidersfront (NAF), een duitsgezinde vakbond die gelukkig maar weinig leden had, zich in De Gildenbond nestelde, was het gebouw al volledig uitgewoond.
Na de oorlog moest De Gildenbond van de regering worden teruggekocht en ook om het gebouw weer bruikbaar te maken was een heleboel geld nodig. Toch ontstond al snel een nieuwe bloeiperiode. Dans-, toneel- en "ontwikkelings"avonden en niet te vergeten de matinees, werden druk bezocht. De vakorganisaties, de katholieke jeugdbeweging (kajotters) en andere instellingen maakten gebruik van de beschikbare ruimte. Maar in de jaren zestig was die gouden tijd voorbij. Er kwam te veel ander vertier voor de jeugd, de invloed van de televisie liet zich gelden. Het geld raakte op, er moest worden geleend om de eindjes aan elkaar te knopen.

Verdienste

Het is de verdienste van het toenmalige bestuur van De Gildenbond – voorzitter Jacques Stokkermans, Jo Verharen, Hein van Boxtel, Frans van Onzenoord, Gerard Bouman, Harry van Hulten, Harry Glaudemans, Piet Kemmeren en Harry Kops – dat ze toen de strijd niet hebben opgegeven. Er werden voortdurend wegen gezocht om De Gildenbond te behouden en als het kon nieuw leven in te blazen. Plannen in de richting van een sportzaal of een instructiebad werden door het gemeentebestuur afgekeurd. Pas in 1976 vonden het bestuur van De Gildenbond en de gemeente elkaar in een gezamenlijke oplossing. De gemeente kocht het gebouw voor twee ton en liet het voor nog eens zeven ton opknappen. Jaarlijks wordt 120.000 gulden subsidie op tafel gelegd. Met dit bedrag en de inkomsten die door de gebruikende verenigingen worden afgedragen is De Gildenbond zijn toekomst weer zeker. Sinds 1981 is de exploitatie in handen van stichting De Gildenbond. Men heeft tegenwoordig zelfs geld over. Dit potje wordt niet opgemaakt aan allerlei overbodige fratsen, maar degelijk beheerd door het Sociaal Cultureel Fonds Kaatsheuvel. Met dit fonds worden noodlijdende verenigingen waarvan het voortbestaan van belang is voor de Kaatsheuvelse gemeenschap, geholpen.

De Gildenbond nieuwe stijl

In 1998 nam een aantal vaste gebruikers en voorstanders van handhaving van de Gildenbond het initiatief om via het zgn. vrijwilligersmodel verder te gaan.
Geen moeite was teveel om nieuwe gebruikers aan te trekken.

ARTIKEL IN HET WEEKJOURNAAL (31 AUG. 2000)

Manifestatie 'Gildenbond Totaal' opent nieuw seizoen

KAATSHEUVEL - Voor de tweede keer vindt op zondag 3 september de manifestatie Gildenbond Totaal plaats, als start van het nieuwe seizoen van het sociaal-cultureel centrum aan de Mgr. Völkerstraat in Kaatsheuvel. Van 12.00 tot 17.00 uur presenteren zich in en rond de Gildenbond niet alleen de verenigingen die er thuis zijn. Ook laat een aantal hobbyisten en hobbyclubs in kraampjes buiten het gebouw zien, waarmee zij in hun vrije tijd bezig zijn.
Daarnaast staan er de nodige informatiekraampjes van verschillende instellingen. In een door buurtvereniging De Lievenkenshoek beschikbaar gestelde feesttent zorgen het dans- en amusementsorkest Reflex en disco Rian voor de muzikale begeleiding. Ook in de buitenlucht geven Harmonie Kaatsheuvel en het opieidingsorkest mini-concerten. De toneelvereniglngen Kaatsheuvels Volkstoneel, NCB en Onderlinge Vriendschap voeren een levende poppenkast op in een poppenkast van maar liefst vier bij vijf meter.

Jeugd

Voor de jeugd is er ook het nodige te doen met een draaimolen, een treintjesparcours en een springkussen. Er bestaat de mogelijkheid om te grimeren. De inwendige mens is niet vergeten met hapjes en drankjes op verschillende terrassen.
In het gebouw is een tentoonstelling te zien van nog niet eerdere vertoonde oude schoolfoto's, bij elkaar gebracht door Eduard Steenbergen. Liefhebbers van zang kunnen luisteren naar gemengd koor Bel Canto. Ook zijn er diverse demonstraties zoals verschillende dansen door dansschool Eurostyle, de opleidingsgroep biljarten en sjoelen, koersbal en kaarten van de KBO. De filmclub LAS'79 laat zien wat er komt kijken bij het samenstellen en monteren van films, terwijl de heer Rietveld maquettes van Kaatsheuvelse objecten toont. LTV3 verzorgt opnames en uitzendingen.
Op de eerste verdieping van de Gildenbond laat de senioren schildersclub van de KBO de verschillende technieken zien waarmee de leden onder begeleiding bezig zijn, zoals olieverf, aquarel, pastel, acryl en gouache. Bij de club zijn een aantal nieuwe leden welkom.

Nieuwe vorm

"We doen het nu voor de tweede keer in deze vorm", aldus Sjef Alessie van het Glldenbondbestuur. "Daarvoor hadden we een presentatie in het gebouw met voor iedere club een tafel. Vorig jaar was de sfeer afwachtend, maar het groeit. Nu vroegen de mensen 'wanneer is het'.
Ook waren er spontane aanmeldingen van onder meer de politie voorlichting. De brandweer was dit jaar verhinderd, volgend jaar geven ze ook acte de présence."
Deelnemers aan de hobbymarkt zijn de dames Lacrois met diverse creatieve artikelen, Van de Aa met driedimensionale kabouterkaarten, Sprangers met beschilderen van dakpannen en decoratieve gaasmaterialen, Hamers met droogbloemen en Christel Damen met driedimensionale kaarten. Voorlichtingsstands zijn er van De Zonnebloem, SchrijvenderWijs, Astmafonds, KBO, Politie Voorlichting over beveiliging, De Gildenbond met de verschillende gobruiksmogelijkheden van het centrum en Gered Gereedschap. Bij de laatste stand is antiek gereedschap te koop, en voorwerpen die niet geschikt zijn voor verzending naar de verschillende projecten.
Volgens Alessie is het leuke van deze happening en deze manier van voorlichting, dat de bezoekers rustig een praatje kunnen maken en bekijken of een hobbyof een vereniging iets is om zelf te gaan doen of lid van te worden.
"Wij zijn er ook trots op dat echt iedereen kostenloos meedoet. Het sterke van de Gildenbond is, dat de vrijwilligers het doen. Alleen al met de organisatie en uitvoering van daze manifestatie zijn zo'n veertig mensen bezig."

Uitbreiding en renovatie

De succesvolle voortzetting van de activiteiten van en in de Gildenbond stimuleerde plannen voor uitbreiding met de Peppingzaal (de huidige Rabozaal) en renovatie van de Jan Beerenszaal. De gemeente verleende voor beide vrij gemakkelijk toestemming waaruit de erkenning van de rol van de Gildenbond voor het Kaatsheuvelse verenigingsleven mocht worden afgeleid.

GROOTSCHALIGE RENOVATIE

De 3e fase, totaalrenovatie werd in 2004 door het bestuur voorbereid en in 2006 uitgevoerd.

ARTIKEL IN DE LANGSTRAAT (27 APR. 2004):

De Gildenbond wil voor miljoen verbouwen
De Gildenbond in Kaatsheuvel moet drastisch verbouwd worden. Volgens het bestuur voldoet het gemeenschapshuis niet meer aan de eisen van deze tijd en zijn de faciliteiten niet afgestemd op het huidige aantal gebruikers. De kosten van de renovatie zijn geraamd op bijna een miljoen euro.
Kaatsheuvel - Gemeenschapshuis
door Arine van Heeswijk
Het jaar 2004 is cruciaal voor de toekomst van De Gildenbond, meent voorzitter H. van de Made. Om de uitbreidingsplannen te realiseren is subsidie van de gemeente een vereiste. "Met de inkomsten die we verkrijgen uit de verhuur van zalen zijn we zelfvoorzienend, maar daarmee is alles gezegd", zegt Van de Made.
Het bestuur van De Gildenbond maakt zich echter zorgen. "We komen helemaal niet voor in de begroting 2005", zegt Van de Made.
Om de uitbreiding mogelijk te maken moet de gemeente De Gildenbond meenemen in het zogenaamde accommodatiebeleid. Hierin zet de gemeente uiteen aan wat voor accommodaties behoefte is en hoe het met het aanbod is gesteld. Het streven is om het accommodatiebeleid nog dit jaar vast te stellen. Van de Made: "Er hangt veel af van wat er dit jaar wordt besloten. Aan de huidige staat van De Gildenbond moet echt iets gebeuren".

Belang

Van de Made hoopt dat de gemeente inziet dat het maatschappelijk belang van De Gildenbond in het dorp groot is. "Meer dan de helft van alle Kaatsheuvelse verenigingen huist bij ons", zegt Van de Made.
Tijdens een informatieavond in De Gildenbond hebben de fractievoorzitters van de Loonse partijen 'unaniem' aangegeven positief te staan tegenover de uitbreidingsplannen van De Gildenbond, aldus Van de Made. De vraag blijft alleen of de gemeente, met de ombuigingen in het vooruitzicht, geld vrij wil maken.

Tekeningen

De tekeningen voor een verbouwing van De Gildenbond liggen klaar. Van de Made: "Gemaakt door een stagiair van Pepping. Daarvoor hebben we niets hoeven betalen. We draaien hier de hele zaak op vrijwilligers."
In de verbouwingsplannen wordt het café in De Gildenbond een stuk doorgetrokken en uitgebreid met wat nu het 'terras' is.
Die vergroting van de ruimte is volgens Van de Made noodzakelijk omdat er steeds vaker spanningen ontstaan tussen biljarters die competitie spelen en andere bezoeker aan de bar. "Als er dertig personen van een zangkoor aan de bar zitten, moeten biljarters die steeds vragen aan de kant te gaan. Het is gewoon veel te krap. Bij flauwekul-biljart is dat nog niet zo erg, maar er worden hier ook officiële wedstrijden gespeeld."

Sanitair

Behalve de aanpassingen in het café-gedeelte worden ook het sanitair aangepakt en fors uitgebreid. "We hebben maar twee damestoiletten. Dat kan echt niet gezien het aantal gebruikers. Zeker met het carnaval ontstaan gewoon onmogelijke situaties. Bovendien is het vanuit hygiënisch oogpunt ook niet van deze tijd. De toiletten staan er vanaf 1978 en er is nooit meer iets aan gedaan."

Lift

Ook zijn in de nieuwe Gildenbond-plannen een lift opgenomen en een bovenverdieping met meer zaalruimte. "Niet omdat we willen uitbreiden in de zin van meer verenigingen kunnen onderbrengen, maar om de huidige gebruikers een fatsoenlijk onderkomen te bieden", benadrukt bestuurslid B. Coolen. Op de begane grond gaat zaalruimte verloren als het aantal sanitaire voorzieningen wordt uitgebreid.

ARTIKEL IN BRABANTS DAGBLAD (21 NOV. 2006):

Deuken horen niet meer in de Gildenbond

Na ruim een half jaar van verbouwen is centrum De Gildenbond in Kaatsheuvel volledig in het nieuw gestoken.
Kaatsheuvel - Gildenbond
door Jeroen Ketelaars
Pas erop: deuken in deuren worden niet meer getolereerd. De Gildenbond is namelijk De Gildenbond niet meer. "In het oude gebouw maakte het niet uit als je met een tafel tegen een deur stootte. Die deuk kon er nog we] bij", zegt Harrie van de Made, die sinds medio 1989 voorzitter van De Gildenbond is. Zondag 26 november gaat het sociaal-cultureel centrum aan de Mgr. Völkerstraat in Kaatsheuvel, na een verbouwingsperiode van ruim een half jaar, weer open. "Nu moeten we er écht op gaan letten dat het gebouw netjes en ordelijk gebruikt wordt", zegt Van de Made.
Er is veel gebeurd het laatste jaar en nog wordt er hard gewerkt. Het begint al bij aankomst: fietsen die eerst recht voor het pand geplaatst konden worden, moeten voortaan achter het gebouw staan. Een kleine prijs, want bezoekers krijgen er een uitgebreid cafégedeelte voor terug. "Dit deel is het hart van het gebouw", vertelt Van de Made.
Het voor De Gildenbond zo belangrijke vertrek (waar een rokersruimte aan gebouwd is) is dan ook voorzien van een nieuwe bar. En wie ook een hapje wil eten, wordt op de wenken bediend: de keuken is geheel vernieuwd. Tijdens de rondleiding passeren we verder onder meer een spiksplinternieuw gehandicaptentoilet, een garderobe ("Die hebben we nooit gehad") en tal van andere ruimtes die in het nieuw zijn gestoken. "Het hele gebouw was oud en versleten", zegt Van de Made. "Het is nu prachtig."
Dat bij De Gildenbond vrijwilligers een belangrijke rol spelen, is ook bij de verbouwing gebleken. "Zij hebben in de zomer gesloopt, geschilderd, getimmerd", vertelt Van de Made vol waardering.

Onder het mes

Terwijl De Gildenbond 'onder het mes ging', hebben de verenigingen en clubs die er thuis zijn, hun activiteiten gewoon door kunnen laten gaan, omdat er onderdak gevonden werd in het oude Pepping-gebouw.

Niet meer klagen

Het Gildenbond-gebouw dateert van medio jaren dertig. In de zeven decennia van haar bestaan heeft het voormalige vakbondscentrum nooit echt grote verbouwingen of restauraties ondergaan, afgezien van een aanpassing in 1978. "Nu hoeven mensen niet meer te klagen dat de verwarming kapot is, of de verlichting. Nu zorgen we voor een mooi product."